Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi, Hastane Enfeksiyon Kontrol Kurulu Başkanı Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) dolayısıyla risk altında olan bireyleri uyardı.
Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA), Bunyaviridae ailesine ait Nairovirus cinsi tarafından neden olunan ciddi ve sıklıkla ölümcül seyreden viral hemorajik bir hastalık olduğuna değinen Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, İlk kez 1944 yılında Kırım'da ve ardından 1956 yılında Kongo'da tanımlandığını, KKKA virüsünün esas olarak Hyalomma cinsi keneler aracılığıyla insanlara bulaştığını söyledi. Hastalığın, virüsü taşıyan kenelerin ısırmasıyla ya da hasta hayvanların kan ve dokularıyla teması sonucu insana geçtiğini, sağlık çalışanlarının, enfekte hastaların kan veya vücut sıvılarıyla korunmasız teması sonucunda risk altında olduklarını kaydetti.
KKKA'nın klinik belirtilerine değinen Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, “Yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı, halsizlik, kas ağrıları, kusma ve ishal şeklinde başlar. İleri evrelerde ise burun kanaması, deri altı kanamaları, diş eti kanaması ve iç organlarda kanamalar gibi ciddi hemorajik belirtiler gelişebilir. Hastalığın inkübasyon (kuluçka) süresi genellikle 1-3 gün arasında değiştiğir, ancak bu süre bulaş yoluna bağlı olarak 9 güne kadar uzayabilir. Klinik belirtiler ve epidemiyolojik öykü ile birlikte laboratuvar testleri (PCR, ELISA gibi serolojik testler) kullanılarak tanı konulur.” ifadelerini kullandı.
Erken Tanı ve Hastanın İzolasyonu, Destekleyici Tedavilerle Birlikte Ölüm Oranlarını Azaltabilir
Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, “Hastaya, esas olarak destekleyici tedavi sağlanmalıdır. Özgül antiviral tedavide ribavirin kullanılabilmekle birlikte, etkinliği tam olarak kanıtlanmamıştır. Erken tanı ve hastanın izolasyonu, destekleyici tedavilerle birlikte ölüm oranlarını azaltabilir.” dedi.
Sağlık Çalışanlarının Korunmasında Standart Enfeksiyon Kontrol Önlemlerinin Titizlikle Uygulanması Kritik Önem Taşır
Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, KKKA enfeksiyonunun önlenmesinde en önemli adımların kenelerle temasın önlenmesi, kene kovucu maddelerin kullanımı (özellikle %20–%30 DEET içeren ürünler) ve hastaların izole edilmesinin olduğunu, ayrıca sağlık çalışanlarının korunmasında standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin titizlikle uygulanmasının kritik önem taşıdığını söyledi.
Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, “Tarla, bağ, bahçe, orman ve piknik alanları gibi kene yönünden riskli alanlara gidilirken, kenelerin vücuda girmesini engellemek veya vücuda tutunan keneleri tespit etmek maksadıyla mümkün olduğu kadar vücudu örten açık renkli uzun kollu giysilerin tercih edilmesi, pantolon paçalarının çorap içine sokulması, böcek kovucu spreylerin kullanılması, vücutta kene olup olmadığının sık sık kontrol edilmesi ve kenelerin mümkün olan en kısa sürede uygun yöntemlerle çıkarılması önemlidir. Sonuç olarak KKKA, yüksek morbidite ve mortalite oranlarıyla önemli bir halk sağlığı tehdididir. Bu nedenle, hastalık hakkında farkındalığın artırılması, erken tanı, etkin koruyucu önlemler ve eğitim faaliyetleri hastalığın kontrolü için vazgeçilmezdir.” şeklinde konuştu.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 27 | 22 | 0 | 5 | 68 | 27 | 71 | +41 |
2 | Fenerbahçe | 26 | 19 | 2 | 5 | 63 | 23 | 62 | +40 |
3 | Samsunspor | 27 | 15 | 6 | 6 | 44 | 30 | 51 | +14 |
4 | Beşiktaş | 26 | 12 | 6 | 8 | 39 | 26 | 44 | +13 |
5 | Eyüpspor | 27 | 12 | 7 | 8 | 40 | 29 | 44 | +11 |
6 | Gaziantep FK | 26 | 11 | 10 | 5 | 36 | 35 | 38 | +1 |
7 | Göztepe | 26 | 10 | 9 | 7 | 44 | 34 | 37 | +10 |
8 | Başakşehir FK | 26 | 10 | 10 | 6 | 41 | 37 | 36 | +4 |
9 | Trabzonspor | 26 | 9 | 9 | 8 | 43 | 31 | 35 | +12 |
10 | Kasımpaşa | 27 | 8 | 8 | 11 | 47 | 52 | 35 | -5 |
11 | Çaykur Rizespor | 27 | 10 | 14 | 3 | 34 | 46 | 33 | -12 |
12 | Antalyaspor | 27 | 9 | 12 | 6 | 30 | 51 | 33 | -21 |
13 | Konyaspor | 27 | 8 | 12 | 7 | 33 | 40 | 31 | -7 |
14 | Alanyaspor | 27 | 8 | 12 | 7 | 31 | 40 | 31 | -9 |
15 | Bodrum FK | 27 | 8 | 13 | 6 | 20 | 29 | 30 | -9 |
16 | Sivasspor | 27 | 7 | 14 | 6 | 33 | 45 | 27 | -12 |
17 | Kayserispor | 26 | 6 | 11 | 9 | 27 | 46 | 27 | -19 |
18 | Hatayspor | 26 | 4 | 15 | 7 | 29 | 46 | 19 | -17 |
19 | Adana Demirspor | 26 | 2 | 20 | 4 | 25 | 60 | 2 | -35 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kocaelispor | 30 | 17 | 5 | 8 | 44 | 24 | 59 | +20 |
2 | Fatih Karagümrük | 30 | 15 | 7 | 8 | 48 | 30 | 53 | +18 |
3 | Erzurumspor FK | 30 | 15 | 9 | 6 | 44 | 26 | 51 | +18 |
4 | Bandırmaspor | 30 | 14 | 8 | 8 | 41 | 38 | 50 | +3 |
5 | Gençlerbirliği | 30 | 13 | 8 | 9 | 39 | 32 | 48 | +7 |
6 | İstanbulspor | 30 | 14 | 12 | 4 | 47 | 30 | 46 | +17 |
7 | Çorum FK | 30 | 12 | 9 | 9 | 38 | 31 | 45 | +7 |
8 | Boluspor | 30 | 12 | 10 | 8 | 37 | 30 | 44 | +7 |
9 | Ümraniyespor | 30 | 12 | 10 | 8 | 42 | 36 | 44 | +6 |
10 | Amed SK | 30 | 10 | 7 | 13 | 33 | 27 | 43 | +6 |
11 | Iğdır FK | 30 | 12 | 11 | 7 | 35 | 30 | 43 | +5 |
12 | Keçiörengücü | 30 | 11 | 10 | 9 | 48 | 40 | 42 | +8 |
13 | Esenler Erokspor | 30 | 10 | 9 | 11 | 41 | 37 | 41 | +4 |
14 | Pendikspor | 30 | 11 | 12 | 7 | 36 | 38 | 40 | -2 |
15 | Sakaryaspor | 30 | 9 | 9 | 12 | 40 | 42 | 39 | -2 |
16 | MKE Ankaragücü | 30 | 11 | 14 | 5 | 38 | 34 | 38 | +4 |
17 | Manisa FK | 30 | 11 | 15 | 4 | 38 | 41 | 37 | -3 |
18 | Şanlıurfaspor | 30 | 9 | 14 | 7 | 37 | 41 | 34 | -4 |
19 | Adanaspor | 30 | 6 | 15 | 9 | 26 | 48 | 27 | -22 |
20 | Yeni Malatyaspor | 30 | 0 | 30 | 0 | 11 | 108 | 21 | -97 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Sarıyer | 27 | 19 | 2 | 6 | 65 | 17 | 63 | +48 |
2 | Batman Petrolspor | 27 | 20 | 5 | 2 | 48 | 20 | 62 | +28 |
3 | GMG Kastamonuspor | 27 | 15 | 2 | 10 | 45 | 20 | 55 | +25 |
4 | Altınordu | 27 | 14 | 3 | 10 | 50 | 24 | 52 | +26 |
5 | Adana 1954 Futbol Kulübü | 27 | 15 | 6 | 6 | 49 | 22 | 51 | +27 |
6 | İskenderunspor A.Ş. | 27 | 12 | 6 | 9 | 40 | 26 | 45 | +14 |
7 | Beykoz Anadolu | 27 | 12 | 9 | 6 | 36 | 36 | 42 | 0 |
8 | Kırklarelispor | 27 | 9 | 9 | 9 | 35 | 32 | 36 | +3 |
9 | 1461 Trabzon FK | 27 | 9 | 11 | 7 | 32 | 32 | 34 | 0 |
10 | Fethiyespor | 26 | 8 | 9 | 9 | 26 | 27 | 33 | -1 |
11 | 24Erzincanspor | 27 | 8 | 10 | 9 | 35 | 40 | 33 | -5 |
12 | Isparta 32 Spor | 27 | 6 | 9 | 12 | 24 | 28 | 30 | -4 |
13 | İnegölspor | 27 | 7 | 10 | 10 | 30 | 40 | 28 | -10 |
14 | Sincan Belediye Ankaraspor | 27 | 6 | 13 | 8 | 30 | 35 | 26 | -5 |
15 | Kepezspor FAŞ | 27 | 6 | 14 | 7 | 27 | 39 | 25 | -12 |
16 | Karaköprü Belediyespor | 27 | 4 | 15 | 8 | 26 | 43 | 20 | -17 |
17 | Altay | 27 | 6 | 18 | 3 | 22 | 57 | 18 | -35 |
18 | Hes İlaç Afyonspor | 26 | 0 | 25 | 1 | 6 | 88 | 5 | -82 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Bursaspor | 24 | 16 | 1 | 7 | 50 | 12 | 55 | +38 |
2 | Karşıyaka | 24 | 14 | 4 | 6 | 41 | 20 | 48 | +21 |
3 | Düzcespor | 24 | 13 | 4 | 7 | 33 | 19 | 46 | +14 |
4 | Belediye Kütahyaspor | 24 | 13 | 5 | 6 | 43 | 25 | 45 | +18 |
5 | Silifke Belediye Spor | 24 | 11 | 6 | 7 | 42 | 27 | 40 | +15 |
6 | Muş Spor Kulübü | 24 | 10 | 4 | 10 | 30 | 20 | 40 | +10 |
7 | Anadolu Üniversitesi | 24 | 10 | 7 | 7 | 31 | 24 | 37 | +7 |
8 | Artvin Hopaspor | 24 | 7 | 8 | 9 | 16 | 24 | 30 | -8 |
9 | Bulvarspor | 24 | 7 | 10 | 7 | 29 | 40 | 28 | -11 |
10 | Kahramanmaraşspor | 24 | 7 | 12 | 5 | 25 | 33 | 26 | -8 |
11 | Bornova 1877 | 24 | 5 | 9 | 10 | 30 | 40 | 25 | -10 |
12 | Kırşehir Futbol SK | 24 | 6 | 12 | 6 | 23 | 43 | 24 | -20 |
13 | Tokat Bld Plevnespor | 24 | 5 | 11 | 8 | 18 | 25 | 23 | -7 |
14 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | 24 | 5 | 11 | 8 | 14 | 23 | 23 | -9 |
15 | Kuşadasıspor | 24 | 5 | 17 | 2 | 20 | 42 | 17 | -22 |
16 | Ergene Velimeşe | 24 | 3 | 16 | 5 | 11 | 39 | 14 | -28 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
28/03/2025 | Antalyaspor | vs | Alanyaspor |
28/03/2025 | Kayserispor | vs | Hatayspor |
28/03/2025 | Bodrum FK | vs | Fenerbahçe |
28/03/2025 | Konyaspor | vs | Gaziantep FK |
29/03/2025 | Sivasspor | vs | Adana Demirspor |
29/03/2025 | Samsunspor | vs | Kasımpaşa |
29/03/2025 | Trabzonspor | vs | Göztepe |
29/03/2025 | Beşiktaş | vs | Galatasaray |
31/03/2025 | Eyüpspor | vs | Başakşehir FK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
28/03/2025 | Boluspor | vs | Bandırmaspor |
28/03/2025 | Erzurumspor FK | vs | Manisa FK |
28/03/2025 | Gençlerbirliği | vs | Şanlıurfaspor |
28/03/2025 | Iğdır FK | vs | Ümraniyespor |
29/03/2025 | Keçiörengücü | vs | Amed SK |
29/03/2025 | Yeni Malatyaspor | vs | Fatih Karagümrük |
29/03/2025 | Adanaspor | vs | İstanbulspor |
29/03/2025 | Pendikspor | vs | Çorum FK |
31/03/2025 | Esenler Erokspor | vs | MKE Ankaragücü |
31/03/2025 | Kocaelispor | vs | Sakaryaspor |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
26/03/2025 | Adana 01 Futbol Kulübü | vs | 1461 Trabzon FK |
26/03/2025 | Altınordu | vs | Karaköprü Belediyespor |
26/03/2025 | Isparta 32 Spor | vs | GMG Kastamonuspor |
26/03/2025 | İnegölspor | vs | Fethiyespor |
26/03/2025 | İskenderunspor A.Ş. | vs | 24Erzincanspor |
26/03/2025 | Kepezspor FAŞ | vs | Beykoz Anadolu |
26/03/2025 | Kırklarelispor | vs | Sincan Belediye Ankaraspor |
26/03/2025 | Sarıyer | vs | Altay |
02/04/2025 | Batman Petrolspor | vs | Karaköprü Belediyespor |
26/03/2025 | İnegölspor - Fethiyespor | Fethiyespor ligde deplasmandaki son 6 maçında hiç kazanamadı | İnegölspor yenilmez |
26/03/2025 | Kepezspor FAŞ - Beykoz Anadolu | Kepezspor FAŞ ligdeki son 6 maçında hiç kazanamadı | Beykoz Anadolu yenilmez |
26/03/2025 | İskenderunspor A.Ş. - 24Erzincanspor | 24Erzincanspor ligdeki son 9 maçında hiç kazanamadı | İskenderunspor A.Ş. yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
26/03/2025 | Artvin Hopaspor | vs | Silifke Belediye Spor |
26/03/2025 | Bornova 1877 | vs | Kahramanmaraşspor |
26/03/2025 | Bulvarspor | vs | Bursaspor |
26/03/2025 | Düzcespor | vs | Muş Spor Kulübü |
26/03/2025 | Karşıyaka | vs | Anadolu Üniversitesi |
26/03/2025 | Kuşadasıspor | vs | Kırşehir Futbol SK |
26/03/2025 | Tokat Bld Plevnespor | vs | Ergene Velimeşe |
26/03/2025 | 23 Elazığ Futbol Kulübü | vs | Belediye Kütahyaspor |